Vitamin D được biết đến như một “nguyên liệu” quan trọng trong việc thúc đẩy và duy trì sức khỏe bộ xương và cơ thể. Hiện nay, thiếu Vitamin D trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới và tỷ lệ này tăng lên cùng với tuổi tác và đặc biệt ở dân văn phòng do lối sống ít vận động và những hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời do làm việc trong nhà.
Thiếu Vitamin D làm tăng nguy cơ nhuyễn xương, loãng xương và gãy xương. Không những vậy, các nghiên cứu cho thấy: tình trạng thiếu hụt Vitamin D có liên quan đến nhiều bệnh tật như: tim mạch, đái tháo đường type I, type II, rối loạn chuyển hóa lipid máu, bệnh thận mạn, các bệnh lý về xơ hóa, bệnh lao, bệnh truyền nhiễm, ung thư,… Thậm chí, thiếu Vitamin D còn liên quan đến tỉ lệ tử vong chung ở người trưởng thành.
Vitamin D là gì?
Vitamin D (calciferol) gồm một nhóm secosteroid tan trong chất béo. Chúng được tìm thấy rất ít trong thức ăn tự nhiên. Vitamin D được quang hợp trong da của động vật có xương sống nhờ tác động bức xạ B của tia tử ngoại. Vitamin D có nhiều cấu trúc, tuy nhiên, có 2 cấu trúc sinh lý chính là vitamin D2 (ergocalciferol) và vitamin D3 (cholecalciferol). Vitamin D2 có nguồn gốc từ men nấm và sterol thực vật, ergosterol, vitamin D3 được tổng hợp từ 7-dehydrocholesterol ở da. Xét theo góc độ dinh dưỡng người, 2 loại này có giá trị sinh lý tương tự nhau. Trong tự nhiên, rất ít thực phẩm chứa lượng đáng kể vitamin D. Các thực phẩm có vitamin D gồm một số dầu gan cá, nhất là các loại cá béo, gan và chất béo của động vật có vú ở biển (hải cẩu và gấu vùng cực), trứng gà được nuôi có bổ sung vitamin D, dầu tăng cường vitamin D hoặc các thức ăn bổ sung khác ví dụ bột ngũ cốc. Hầu hết trong cá có từ 200 IU/100g tới 600 IU/100g, cá trích có thể có tới 1600 IU/100g.
Vai trò của Vitamin D với trẻ nhỏ
Vitamin D có vai trò quan trọng với cơ thể, đặc biệt là trẻ em đang trong giai đoạn phát triển. Vitamin D giữ vai trò quan trọng trong việc tạo nên cấu trúc xương, răng thông qua cơ chế phân phối canxi và phospho của cơ thể. Vitamin D làm tăng quá trình hấp thu canxi và phospho tại đường tiêu hoá. Tại xương, vitamin D cùng hormone tuyến cận giáp PTH kích thích chuyển hoá canxi và phospho, làm tăng quá trình lắng đọng canxi của xương. Vì vậy, lượng vitamin D đầy đủ là điều kiện thiết yếu để canxi và phospho được gắn trong mô xương. Vitamin D cũng là một chất quan trọng giúp điều hoà cân bằng nội mô của hai chất này trong cơ thể. Ngoài ra, vitamin D còn đóng vai trò trong quá trình phân chia tế bào, bài tiết và chuyển hoá các hormone, bao gồm hormon tuyến cận giáp (PTH) và insulin. Vitamin D có khả năng ảnh hưởng đến sự biệt hoá của một số tế bào ung thư như ung thư da, ung thư xương và các tế bào ung thư vú. Một số nghiên cứu đã chứng minh, tình trạng đủ vitamin D có liên quan đến giảm nguy cơ phát triển ung thư vú, đại tràng và tuyến tiền liệt.
Các cách bổ sung Vitamin D đúng cách cho bé
Bổ sung vitamin D bằng chế độ ăn hợp lý
Thiếu vitamin D có thể dự phòng bằng cách xây dựng chế độ ăn hợp lý, đa dạng các loại thực phẩm kết hợp với tắm nắng đầy đủ, đúng cách. Ăn uống đa dạng đủ 4 nhóm thực phẩm, sử dụng những loại thực phẩm có hàm lượng vitamin D cao như cá, trứng (lòng đỏ trứng), gan, dầu cá….Sử dụng các thực phẩm bổ sung vitamin D như sữa, bột dinh dưỡng cho trẻ em, bột mì, bánh quy, dầu ăn, ngũ cốc… Và sữa Blackmores sẽ là một trong những gợi ý cho dinh dưỡng đầu đời giúp bé bổ sung nguồn Vitamin D cần thiết cho bé yêu. Với hàm lượng Vitamin D đáp ứng đủ nhu cầu cần thiết của trẻ nhỏ theo từng giai đoạn đầu đời của bé yêu.
Ngoài ra, ăn các thực phẩm giàu canxi như cua, cá, tôm, sữa và các chế phẩm từ sữa như sữa chua, bánh flan, phomai… Canxi trong sữa dễ hấp thụ hơn canxi từ các nguồn thực phẩm khác. Cá nhỏ còn xương, tôm tép nguyên vỏ mới chứa nhiều canxi. Cần cung cấp đủ dầu mỡ cho bữa ăn để tăng hấp thu vitamin D. Ngoài ra, chế độ ăn cần có đủ chất đạm, vitamin và khoáng chất như magie, kẽm, tỷ lệ canxi/phospho cân đối giúp hấp thụ canxi một cách tối đa.
Tắm nắng đúng cách
Tắm nắng là biện pháp quan trọng để bổ sung vitamin D cho trẻ Tắm nắng đúng cách có thể cung cấp 90-95% vitamin D cho cơ thể. Khi tắm nắng trẻ cần ở nơi thoáng mát, nhiều ánh sáng. Cần đội mũ, đeo kính râm để tránh ánh nắng trực tiếp vào đầu, không sử dụng các loại kem bôi da trong thời gian tắm nắng. Trẻ cần được tắm nắng hàng ngày ngay từ tháng đầu sau đẻ, để lộ chân, tay, lưng, bụng, ngực cho da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Thời gian tắm nắng buổi sáng trước 8h, buổi chiều 4-5h, mỗi lần từ 15-20 phút.Trường hợp không có điều kiện để tắm nắng như sinh vào mùa đông hoặc nhà ở chật chội… thì phải cho trẻ bổ sung vitamin D từ khi sinh ra sau 1 tuần, thời gian uống đến 2 tuổi, còn khi trẻ đã lớn, chơi được ngoài trời nhiều hơn hoặc không có biểu hiện của bệnh còi xương thì cũng không cần phải uống nữa.
Nếu mẹ lo lắng về sự thiếu hụt vitamin D ở trẻ hãy hỏi bác sĩ để làm xét nghiệm máu cho bé. Với những bé bú mẹ hoàn toàn, sinh trong mùa đông, vì điều kiện nào đó mà không được tắm nắng… thì cũng cần hỏi bác sĩ để bổ sung vitamin D cho trẻ. Ngay cả trẻ lớn và người lớn nếu không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vẫn cần phải bổ sung vitamin D. Những trẻ bị béo phì nguy cơ thiếu vitamin D càng hay gặp. Việc bổ sung vitamin D cho trẻ bằng đường uống vào sáng hay chiều, lúc đói hay no đều không ảnh hưởng gì đến việc hấp thu vitamin D. Nhưng nếu uống cùng với canxi thì nên uống vào buổi sáng, vì canxi uống buổi tối dễ có nguy cơ bị sỏi thận. Vitamin D thuộc nhóm tan trong chất béo nên khi uống vào sẽ được tích lũy ở gan để cơ thể sử dụng dần. Nên ngoài việc bổ sung duy trì liều theo nhu cầu hàng ngày cũng có thể dùng liều cao theo định kỳ (theo chỉ định của bác sĩ).
